Poslednji lider Sovjetskog Saveza i nobelovac Mihail Gorbačov preminuo je, nakon duge i teške bolesti, u 92. godini.
Bivšeg sovjetskog čelnika i dobitnika Nobelove nagrade za mir mnogi istoričari svrstavaju među najvažnije osobe druge polovine dvadesetog veka, budući da je okončao je hladni rat bez krvoprolića, ali nije uspeo da spreči raspad Sovjetskog Saveza.
Gorbačov je rođen 2. marta 1931. u siromašnoj porodici u Privolnu kod Stavropolja u južnoj Rusiji. Kao pravnik, ubrzo se pridružio komunističkoj partiji, a zatim se godinama probijao do samog vrha partijske nomenklature.
Bio je osmi i poslednji generalni sekretar Komunističke partije Sovjetskog Saveza, koju je predvodio od 1985. do raspada države 1991. godine.
Kada je 1985. godine postao generalni sekretar KP SSSR, u dobi od 54 godine, krenuo je da revitalizuje sistem uvođenjem programa takozvane glasnosti (slobode govora) i perestrojke, koji su imali za cilj osiguranje veće demokratije i ekonomski rast.
Ali reforme su izmakle kontroli, a sloboda govora omogućila je do tada nezamislivu kritiku stranke i države. Takođe, promene su ohrabrile nacionaliste i njihove separatističke težnje, što je bio preduslov za nezavisnost država koje su se osamostalile nakon raspada SSSR-a.
Iako je Gorbačov bio odani sledbenik sovjetske države i socijalističkih ideala, reforme su po njegovom mišljenju bile nužne za dalji napredak zemlje. U to ga je ubedila i nuklearna nesreća u Černobilju 1986. godine, koja je otkrila mnoge ozbiljne nedostatke komunističkog sistema i nesposobnost partijskih struktura da takve katastrofe spreče i zaštite stanovništvo.
Takođe, na području spoljne politike odlučio je da prekine sovjetsku intervenciju u Avganistanu i započne razgovore s tadašnjim američkim predsednikom Ronaldom Reganom, što je dovelo do nekoliko sporazuma o ograničenju naoružanja.
Kada su prodemokratske demonstracije zahvatile zemlje sovjetskog bloka komunističke istočne Evrope 1989. godine, za razliku od njegovih prethodnika koji su poslali tenkove da slome ustanke u Mađarskoj 1956. i Čehoslovačkoj 1968, nije želeo da upotrebi silu.
Njegovi protivnici pokušali su da ga 1991. zbace s vlasti državnim udarom, ali nisu uspeli. To je ipak označilo kraj njegove političke karijere, pa je dao ostavku, a SSSR se raspao.
Gorbačov se nakon toga povukao iz aktivne politike, ali je kao relevantna osoba iznosio stavove o temama iz Rusije i sveta. Smatrali su ga glasnim kritičarom i Borisa Jeljcina, prvog predsednika Rusije, kao i aktualnog ruskog predsednika Vladimira Putina.
Nobelovu nagradu za mir dobio je 1990. godine, ali sovjetski nostalgičari mu zameraju što je dopustio raspad zemlje koju su komunisti 70 godina gradili na ruševinama carske Rusije.
Sa njima se složio i Putin, koji je nekoliko puta ponovio da je to tada bila geostrateška greška koja je uslovila i kasniji pad životnog standarda, a zbog koje je i Rusija izgubila dotadašnji međunarodni ugled.