U istoriji Srbije je bilo puno uspona i padova, a svedoci burne istorije države su svakako njeni mnogobrojni manastiri. Cela zemlja je prošarana ovim neizmerno lepim građevinama srednjeg veka koji su čuvali veru i naciju u najtežim vremenima i istorijskim iskušenjima. Od Vojvodine pa sve do Kosova i Metohije, ovo su najlepši manastiri u Srbiji.
Studenica
Osnovana u 12. veku, Studenica je verovatno najupečatljiviji manastir. Nedaleko od Ibarske klisure, manastir je neverovatan primer srpske srednjovekovne arhitekture.
Osnovao ga je Stefan Nemanja. UNESKO je 1986. godine uvrstio Studenicu u listu Svetske baštine. Dve crkve od belog mermera su vrhunac arhitekture, mada bi ljubitelji umetnosti apsolutno trebali da posete ovaj manastir u da pogledaju neke od najlepših fresaka.
Žiča
Ako je Studenica arhitektonski dragulj, Žiča nosi krunu od istorijskog značaja. Izgradio ga je niko drugi do lično Sveti Sava, zajedno sa Stefanom Prvovenčanim. Dramatična crvena boja manastira izdvaja ga od ostalih.
Srpski kraljevi nisu se smatrali zvaničnim dok nisu ovde krunisani, a Žiča je takođe bila sedište Srpske pravoslavne crkve u prvih 34 godina njene samostalnosti.
Visoki Dečani
Smešten na Kosovu, poznati manastir Visoki Dečani trenutno se nalazi pod 24/7 naoružanom stražom. Ovo je rezultat višegodišnjeg nasilja albanskih ekstremista.
Manastir je izgrađen u 14. veku, i zadužbina je kralja Stefana Dečanskog i cara Stefana Dušana. Spravom se smatra jednim od Sedam čuda srpskog graditeljstva. Ovde se nalazi najveća sačuvana zbirka srpske srednjovekovne umetnosti.
Mileševa
Pridržavajući se na trenutak teme srednjovekovne umetnosti, najpoznatiji deo srpske srednjovekovne umetnosti može se naći u manastiru Mileševa, nadomak Prijepolja. Podigao ga je kralj Stefan Vladislav u prvoj polovini XIII veka kao svoju zadužbinu.
Freska Beli anđeo spada u najpoznatije freske Srbije ali se ubraja i u velike domete evropskog slikarstva. Smatra se jednim od najlepših radova srpske i evropske umetnosti srednjeg veka. U 16. veku je preko nje naslikana druga freska pa je Beli anđeo bio sakriven sve do 20. veka kada je ova crkva restaurirana i gornja slika uklonjena. Postala je prva slika poslata u svemir.
Gračanica
Još jedan srpski manastir na Kosovu, Gračanicu je sagradio kralj Milutin 1321. godine. Gračanica je bombardovana u NATO agresiji 1999. godine. Od tada je manastir postao centar srpske zajednice u otcepljenom regionu, vrativši značaj koji ima od svog osnivanja 1321. godine.
Gračanica je dom velike zajednice monahinja koje su ovde aktivne od Drugog svetskog rata. Manastir je oslikala i poznata srpska slikarka Nadežda Petrović.
Đurđevi Stupovi
Đurđevi stupovi su jedan od najstarijih srpskih manastira. Manastir je podigao veliki župan Stefan Nemanja u prvim godinama posle stupanja na presto. Nalazi se nedaleko od Novog Pazara. Manastir je uvršten u Svetsku kulturnu baštinu i pod zaštitom je UNESKO-a.
Manastir postoji već preko 845 godina, a od toga je 300 godina u ruševinama i 40 godina se obnavlja. Danas je velikim delom obnovljen. Ovde je sahranjen srpski kralj Stefan Dragutin.
Krušedol
Smešten u bujnom zelenilu Fruške gore, Krušedol je osnovan u 16. veku, ali to ga ne čini ništa manje impresivnim ili istorijski manje važnim.
Kada su Osmanlije započeli osvajanja, ljudi iz ostalih porobljenih delova Srbije su izbegli u Vojvodinu, uspostavljajući pritom nove manastire. Krušedol je možda najimpresivnija zgrada smeštena u veličanstvenom nacionalnom parku.
Sopoćani
Srednjovekovna srpska država bila je usredsređena na “tvrđavu na brdu zvanu Ras”, a blizina manastira Sopoćani tom znamenitom mestu garantovala je njegov značaj od uspostavljanja u 13. veku. Kralj Uroš I Nemanjić je prvobitno naredio da se izgradi kako bi mu se obezbedilo dostojno grobno mesto, ali kompleks je rastao i rastao tokom narednih generacija.
Ovo je bio još jedan od manastira koji su Osmanlije pustošile, uništavajući ga 1689. godine i ostavljajući ga vekovima napuštenim. Međutim, Sopoćani su stekli novi život u 20. veku, a neki od najsvetijih monaha u regionu izvukli su ga iz sna.
